Han Girişi ve Kitabe |
Anadolu’nun geçmişine kısaca göz atan herkes birçok
medeniyete ev sahipliği yaptığını ve muazzam bir kültür birikimi olduğunu
görürler. Çok uzaklara gitmeye gerek
yok. Anadolu Selçuklu Devleti ve bu topraklarında sağladıkları kültürel
hazineden yeteri kadar haberimiz olmadığını düşünüyorum. Yanından geçip
gittiğimiz bazı eserlerin onlardan kaldığını ve hala güzelliklerinin tarihe
meydan okuduklarını görebilmeliyiz.
Han'ın kışlık bölümü |
Örneğin Kervansaraylar… Bunlar Selçuklu sultanları ve
yüksek devlet görevlileri tarafından yaptırılmışlar. Öyleki Nizamülmülk’e göre
kervansaray yaptırmak Selçuklu sultanlarının görevleri arasında yer alıyor.
Devletin ihtişamını göstermesinin yanında aslında yapılma amaçları sadece bu
değil. Tarihçiler ticari hayat için kervansarayların rolünün yüksek olduğunu
söylüyorlar.
Tarihi
İpek Yolu Çin’den başlayıp ata topraklarından geçip İstanbul’a kadar ulaşıyor. Aynı
zamanda bu yola bağlanan diğer ticaret yollarından oluşuyor. Ticaret yolları
üzerinde her 30-40 km arayla da kervansaraylar yapılmış.
Anadolu toprakları birçok kervansaraya ev sahipliği
yapıyor. Kimileri ayakta, kimilerinin bir kısmı yok olmuş, kimilerinin taşları
alınarak inek, keçi ağılı yapılmış. Saru Han (Nevşehir), Sultan Han (Kayseri),
Horozlu Han (Konya), İncirli Han (Bucak), Kırkgöz Han (Antalya-Döşemealtı),
Evdirhan (Antalya-Döşemealtı) diye listeyi uzatmak mümkün.
Peki,
hemen yanı başımızda bulunan Evdirhan’ı, Kırkgöz Han’ı ziyaret etme şansınız
oldu mu? Antalya’nın Döşemealtı İlçesi
sınırları dahilinde bulunan Kırkgöz Han şehir merkezine yaklaşık 30-35 km
uzaklıkta. Kırkgöz ismi ise aynı bölgede bulunan su kaynaklarından geliyor.
Kırkgöz
Han Selçuklu
İmparatorluğu döneminde II.Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından 1236-1247 yılları
arasında yaptırılmıştır. Bu Han 800 yıl önceki İpek Yolu’nun Antalya Limanı
öncesi son durakları arasında sayılıyor.
Han'ın kışlık bölümünün iç kısmı |
Diğer hanlar ile benzerlikler göstermektedir. Ancak Aslı Er Akan ve
arkadaşları tarafından yazılan “Kültür
Turizmi Açısından Kırkgöz Han’ın Yeniden İşlevlendirilmesi Olanakları Üzerine
Bir Çalışma” isimli makalede “Çoğu kervansarayın taşıdığı genel karakteristiklerin
yanı sıra çatı örtüsü, burçlar ve avludaki kuyusuyla kendine özgü özelliklere
sahiptir.” denilmektedir.
Kaynaklar bu han için kitabelerinde “ribat”
denildiğini yazıyor. Ribat ise İslam devletlerinde sınırlara askeri amaçlı
yapılmış güvenli yapılar olarak ifade ediliyor. Burası savaş durumunda
askerlerin kullandıkları yer olarak düşünülebilir.
Kırkgöz Han, yaklaşık 4 yıl süren restorasyondan sonra eski haline dönerek kullanılabilir
duruma gelmiş. Henüz bazı bilgilendirici levhaları eksik. Ancak küçük bir
araştırma ile hemen hemen bütün bilgilerine ulaşabiliyoruz.
Han'ın avlusunda bulunan kuyu |
Kaynak: 1. Aslı Er Akan, Semra Arslan Selçuk, Fatma Zehra Çakıcı, Kültür Turizmi
Açısından Kırkgöz Han’ın Yeniden İşlevlendirilmesi Olanakları Üzerine Bir
Çalışma
2. www.kirkgozhan.com
Eski eserler ecdadımızın ne büyük işler yaptığını göstermektir.
YanıtlaSilEvet, ecdad büyük işlere imza atmış, bizlerde layık olmaya çalışmalıyız. Teşekkürler...
Sil