ZEYTİNTAŞI MAĞARASINI ZİYARET EDİNİZ

    Serik’te harika bir doğal güzellik dururken, öncelikle uzak yerleri gezip görme planları yaptığımıza hayıflandım. Antalya’nın Serik İlçesi’nin merkezine yaklaşık 16 km uzaklıkta bir mağaradan bahsediyorum. Adı Zeytintaşı Mağarası…

     Hemen belirtmeliyim ki zeytine hiçbir benzerlik yok. İsmi, mağaranın girişinin üzerinde bulunan zeytin ağaçlarından geliyor. Eğer giderseniz, mağaranın içine girer girmez bugüne kadar kaçırdığınız muhteşemliğe sizler de hayıflanacaksınız.

    Bu mağara için bilim adamı Dr.Salih Ceylan “Alttan ve yanlardan geçirimsiz birimlerce kuşatılan kireçtaşları içerisinde gelişen, hidrolojik olarak askıda kalmış fosil bir mağaradır.” diyor. Salih Hoca’nın makalesinde yazdığına göre ortalama sıcaklık 23 °C, mutlak nem ise % 70.

    Evet, mağara hakkında bilgi veren görevliden öğrendiklerimizi sizlere aktarmaya çalışalım. Yıl 1997. Şimdiki mağaranın bulunduğu giriş taş ocağı için dinamitlenmeye başlanıyor. Taş ocağı için uğraşan kişi birkaç metre ilerledikten sonra gördüğü manzara karşısında çok şaşırıyor ve hemen yetkililere haber veriyor. Bu şekilde mağaranın ilk keşfi gerçekleşmiş oluyor.

    Yani bir çobanın koyun, keçi otlatırken bulduğu rivayeti doğru değil. Görevli ilk günlerden beri mağarada hizmet verdiği söylüyor. Ziyaret amacıyla ilk defa 2002 yılında açılan bu mağara çok da bilinmiyor. 

    Mağara, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’ne bağlı olup, şuan ilgilenen kurum Serik Belediyesi. Mağaranın içerisine girmek ve bu doğal muhteşemliği görmek isterseniz, 08:30-17:30 saatleri arasında ziyaret etmeniz gerekiyor. Mesaiyi kaçırmanız durumunda görme şansınız yok.

    Mağaranın içine girerken telefon, fotoğraf makinesi ve benzeri cihazları içeri almıyorlar. Girişte bırakmak zorundasınız. İçerde yüksek sesle konuşmamalısınız, gördüğümüz güzelliklere temas etmemelisiniz. Flaş patlamasından, yüksek ses gürültüsünden içerideki yapılar olumsuz etkileniyormuş. Görevli bu konuda çok titiz davranıyor ve lütfen ziyaret edenleriniz de buna uyunuz. Bizlerden sonrasına da bu güzelliğin aktarılmasını sağlayalım. 

    Bu yasakların sebebi ise mağaranın hala oluşumunu devam ettirmesi. Gördüğünüz zaman adeta canlı bir varlık olduğunu hissedeceksiniz. Ziyaretçilerin verdiği zararlar gösterilince mutlaka kurallara uymanız gerektiğini anlayacaksınız. Birisi oluşan bir yapıyı kırmış, bir diğerinin dokunduğu yer kararmış. Tıpkı hassas bir insan tenine dokunduğunuzda kararması gibi…

    Mağarada içeriye doğru ilerledikçe muhteşem bir görüntü ile serinlik karşılıyor. Oluşan sarkıtlardan sular damlıyor. Suyun varlığı nem ve serinlik demek. Sular tıpkı bir pipet ucu gibi sarkıtların ucundan damlıyor. İnce sarkıtların içinde su var. Mağara 3 bölüm ve 2 kattan oluşuyor. Katların yüksekliği oldukça derin.

    İçerdeki oluşumların yapısını kalsiyum karbonat oluşturuyormuş. Yani kireçtaşı. Haliyle de çok kırılgan bir yapıya sahip oldukların özellikle ince kısımların dokunur dokunmaz kırılma riski var. Mağaranın 14 milyon yıllık bir mağara olduğu bilgisi verildi. Aynı zamanda her 10 yılda bir sarkıtlar 1 cm gelişebiliyormuş.  

    Sarkıtların oluşturduğu bazı şekilleri yasaklanmadan önce çekilen bazı resimlerden görebilirsiniz. Evlerde kornişlere bağlı perde şeklinden, kucağında çocuk olan bir kadın şekline, sağanda omletten deve görüntüsüne, fil başına kadar birçok şekli bizzat görme şansınız var. Peri bacaları da burada, tavana asılı avize şekli de… Birkaç metre ilerledikten sonra başınızı yukarı kaldırmanız göz kamaştırıcı güzelliği kucaklamanıza neden olacak. 

    Bu arada nasıl ulaşırım derseniz, mağaranın kapısına kadar kendi aracınızla gidebilirsiniz. Yetişkinlerin 5 TL, çocukların ise 2.5 TL vermeleri gerekiyor. 5 yaş ve altındaki çocuklar ücretsiz. 

    Nasılsa ücretini ödüyoruz diye lütfen hor davranmayınız. Bozulan hiçbir kısmın restore edilme şansı yok, çünkü canlı bir mağara, oluşmaya devam ediyor. 

    Bu arada tanınırlık arttıkça profesyonel işletmeciliğe ihtiyaç olacağı aşikar görünüyor. Daha fazla bilgili rehber, hediyelik ve benzeri alış verişler için satış yeri ihtiyacını birkaç öneri olarak sunabiliriz.

BAŞÇARŞI (BAŠČARŠIJA)’YI GÖRDÜNÜZ MÜ?

Saraybosna turuna nereden mi başlayalım? Tabiki Başçarşı’dan. Rehberlerin de benim de önerim öncelikle Milyatska Irmağı boyunca yürümek. Irmağın her iki tarafında da Osmanlı döneminden kalan eserler var.

Irmak boyunca yürürken tarihin seyrini değiştiren bir yerle karışılacaksınız. Nehir üzerindeki bir köprü üzerinde Sırp milliyetçisi bir genç, Avusturya Veliahdına suikast düzenlemiş ve bu suikast Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasına neden olmuş. Bu köprü günümüzde Latin Köprüsü adıyla anılıyor.

Latin Köprüsü

Milyatska Irmağı boyunca yürüdükten sonra ileride sağ tarafta, İnat Evi diye bir yer var. Boşnaklar İnat Kuca diyorlar.

İnat Kuca

Tam bunun karşısında 1860’larda bir belediye binası yapılmak isteniyor. Ancak sahibi razı olmuyor. Ne kadar uğraşılsa da razı edilemiyor. Sonunda tam karşıya, evinin aynısından yapılması koşuluyla razı oluyor. Kısaca bundan dolayı bu ismi taşıyormuş.

Viyeçnitsa Kütüphanesi

Tam köşede yer alan bu bina zamanla kütüphane yapılmış ve Viyeçnitsa Kütüphanesi adı verilmiş. Ancak Sırpların insan katliamı, bu kütüphanede kitap katliamına dönüşmüş. Sırp Çetnikler tarafından yapılan saldırılar ile çıkan yangında Bosna’nın hafızasının silindiği söyleniyor. Çünkü yaklaşık 2 milyon eser yakılmış.

Kütüphanenin köşesinden Osmanlı Döneminde kurulan Başçarşı’ya doğru giriş yapabilirsiniz. Çarşı aynen Türkiye’de bulunan çarşılar gibi. Sokaklardan yürürken yabancılık çekilmiyor. Türkiye’den geldiğiniz tahmin edilirse bilindiği kadarıyla Türkçe hitap ediliyor.

Başçarşı Cami

Başçarşı civarında çok sayıda cami var. Bu camilerden birisi 1528 yılında yapılmış Başçarşı Cami. Bir diğer adı ise Hacı Durak Cami. İlk yapılışında ahşap kubbelere sahip olan cami, 1697 yılında bir yangın geçiriyor. Kubbe taş kubbe olarak 1900’lerin ortasında yeniden yapılıyor.

Sebil

Başçarşı caminin hemen yakınında bir Sebil var. 1753 yılında Mehmet Paşa (Kukavica) tarafından yaptırılmış. Tarihin içinden gelerek bizleri karşılıyor. Çarşıdaki esnafların sattıkları ürünlerin birçoğunun Türkiye’den gitmiş. Bunu öğrencince seviniyorum. “Karşılıklı iletişim ve etkileşimle gelecekteki engellere birlikte meydan okumak kadar güzeli olamaz…”

Başçarşı içinde dolaşırken çok fazla Türkçe tabela ile karşılaşıyorsunuz. Bizim gibi soğuk bir dönemde, hele de lapa lapa kar yağışı altında geziniyorsanız, sıcacık çay içecek çok fazla yer var.

Konu yeme içme kısmına geldiyse ve Başçarşı civarında öneri ne denilirse, damak tadımıza uygun seçeneğiniz çok fazla. Bizim tercihimiz Feratoviç oldu. Meşhur Balkan köftesinin tadına bakmanızı şiddetle tavsiye ediyorum.

Başçarşı içinde dolaşmaya devam edelim. Örneğin Ferhadiye Caddesinde börekçisinden bakırcısına kadar birçok alış veriş yerleri var. Lütfen bu çarşıyı dolaşırken hemen sırtını dayadığı yamaçlardan Sırpların yaptıklarını unutmayın. Kendinizi alışverişe kaptırırken yaşanan acılara ortak olmak biz Türklere, Müslümanlara yakışanıdır.

Osmanlı Kültüründe olmazsa olmazlardan bir diğeri Hanlardır. Morica Han’a mutlaka uğrayınız. Handa şuan kafe ve hediyelik eşya satan işletmeler yer alıyor.

Gazi Hüsrev Bezistan

Başçarşı’da İstanbul Kapalıçarşı’nın minyatürü bir çarşı da mevcut. Gazi Hüsrev Bey Bezistanı adını taşıyor. Farklı ürünler sunan, hediyelik satış yapan dükkanlar var. Burasını tavsiye ederim.

Gazi Hüsrev Bey ismi Başçarşı’da hafızanıza adeta kazınacak ve Saray Bosna’dan ayrıldığınızda hiç aklınızdan çıkmayacak. Çünkü Gazi Hüsrev Bey Cami, Medresesi, Bezistanı, Çeşmesi, Şadırvanı, Türbeleri ile tarihe meydan okumaya devam ediyor. Ve en güzel tarafı da hala faal olması.

Gazi Hüsrev Cami

Gazi Hüsrev Bey Cami Saray Bosna’nın en önemli camilerinden birisi. Bosna Sancak Beyliği yapan Gazi Hüsrev bey tarafından 1531 yılında yaptırılmış. Yapanın da İran kökenli bir Osmanlı Mimarı olduğu tahmin ediliyor. Evliya Çelebinin notlarında bu caminin gece gündüz dolu olduğu, vakıflar tarafından kışın soğuk havalarda cemaat rahat abdest alsın diye büyük kazanlarda sular kaynatıldığı yer alıyormuş. Hatta öğrendiğimiz kadarıyla o dönemler hamamından çıkan sıcak suyun, caminin altından su kanallarından geçtiği, bunun da caminin ısınmasına yardım ettiği şeklinde.

Gazi Hüsrev Cami Şadırvanı

Mutlaka Gazi Hüsrev Bey camisini geziniz. Biz camiyi görmek istediğimizde, görevli ile biraz sohbet ettik. Cüzdanından çıkardığı bazı resimleri bize göstermeye başladı. Babasının, dedesinin İstanbul’a nasıl gittiğini anlatmaya çalışıyordu. Daha sonra çocuklarının resimlerini gösterdi. İsimlerinden bahsetti. Ve biz Türkleri güzel yâd etti.

Biz camiyi ziyaret ederken Medrese öğrencilerinin mezuniyet çalışması yaptıklarına şahit olduk. Boşnakça ilahiler ve dualarla hazırlanan merasim sırasında Yüce Allah’ın isminin zikredilmesi, Peygamber efendimizden şefaat beklenilmesini duyunca ecdadımla tekrar tekrar gururlar yaşadım.

Cami avlusunda türbe

Caminin dış duvarında iki tane çeşme var. Günümüzde anlatılanlara göre sağ taraftaki çeşmeden su içenin Bosna’dan evlendiği, sol taraftakinden içenin ise Saray Bosna’da kaldığı söyleniyor. Rivayet bu…

Hemen yanı başındaki medreseye giriniz ve Sırpların bombalarının isabet ettiği ve sergilenen parçaları inceleyiniz, video odasındaki kısa filmi izleyiniz…

Saraybosna saat kulesi

Cami girişinin hemen yanında dimdik ayakta duran ancak ne zaman yapıldığı belli olmayan ve Boşnakça “Sahat Kula” denilen saat kulesi var. Bu kuleden ilk bahseden kişi ise yine Evliya Çelebi. Ayrıca Gazi Hüsrev Bey Vakfının faaliyetlerine devam ettiğinin de altını çizmek gerekiyor.

Bu bölgeden bahsedilecek o kadar çok şey var ki… Bir diğeri Gazi Hüsrev Bey Bedesteni’nin arkasında kalan Taşlıhan. Burası bir zamanlar içinde camisinin, çeşmesinin, dükkanlarının bulunduğu bir hanmış. Tarihin getirdiği felaketler neticesinde nihayet 1879 yılında yıkılmış. Şimdilerde sadece bir duvarı duruyor ve kalıntılardan ibaret.

Top izi

Başçarşı’nın bitişine geldiğinizde sizi büyük bir katedral karşılıyor. Saraybosna Katedrali ya da İsa’nın Yüce Kalbi de denilen bu yapının hemen yanında Srebzenica Müzesi var. Bu müzeyi gezerseniz, Srebzenica’ya gidemezseniz de kendinizi onların yerine koyarak acılarına ortak olabilirsiniz. Tabi bir de Katedralin önünde Saraybosna’nın gülleri denilen havan toplarının izleri var. Bu izleri yakından tanık olarak patlama sonucu ölen insanları ve çocukları aklınıza getiriniz.

Bir sokak yan tarafta ise halk pazarı var ve bu pazar da maalesef bombalanmış. Bu bölgede iki caddenin birleştiği yerde sonsuz ateş adı verilen bir anıt yer alıyor. II.Dünya Savaşı döneminde Saraybosna’nın kurtuluşu için ölen insanların anısına dikilmiş.

Sonsuz ateş

Ve bloğun son paragrafı olarak sözü TİKA’ya getirmek istiyorum. Aynen Üsküp’de olduğu gibi, Kalkandelen’de olduğu gibi, Ohrid’de örneklerini gördüğümüz gibi, Murad Hüdavendigar’ın Türbesine gösterilen hürmet gibi, Kırgızistan’da yapıldığı gibi bize ait ne varsa Anadolu dışında, TİKA imza atmaya devam ediyor. Ecdad eserlerini ayağa kaldırıyor. Başçarşı’da yakılmış, yıkılmış, harap edilmiş birçok yerin onarılmasının TİKA tarafından yapıldığını anmadan geçmek olmaz.

Evet, Devletimize TİKA gibi bir kurumu oluşturdukları için ve bizden kalanları ayağa kaldırıp faal hala getirdikleri için tekrar tekrar teşekkürlerimi sunarım. TİKA yetkilileri, desteğimiz ve dualarımız daha da fazlasının yapılması yönünde.

BOSNA-HERSEK’DE GEZİLİP GÖRÜLECEK YERLER

Balkanlar denilince akla ilk gelenler Üsküp, Mostar, Saraybosna’dır. Balkanlar elbette sadece bu kadar yerden ibaret değil. Ecdadımızın ayak bastığı diğer güzel diyarlardan da bahsedilmeli. Gezip-gördüğüm bizden hatıralar taşıyan topraklardan bu blog aracılığıyla bahsetmek isteyince, şimdilik Makedonya ve Bosna demekle yetineceğim.

Bu ve bundan sonraki birkaç blogumun konusu son ziyaretimi oluşturan Bosna’dan olacak. Geçtiğimiz yıl ziyaret ettiğim Makedonya’ya da daha sonra yer vermek istiyorum. Belki de araya Üsküp hatıralarını da alabilirim.

Bosna-Hersek…

Aklımıza, günümüzün hatıralarına ve yüreğimize 1992-1995 arasında yaşanan soykırımlarla nakşolmuş Bosna…

Adım adım gezilen her karışık toprağında acının hissedildiği, Müslümanların birlikte olamamasının keşkeleri ile günümüze mesajlar taşıyan Bosna…

Başkent Sarejevo yani Saraybosna’da, Mostar’da ve diğer yerlerde yıllardır ev sahibini bekleyen, hatıralarını canlı tutan Bosna…

Evet… Bütün duygularımı, hislerimi, konu edeceğim gezilecek yerlerin hepsini bu blogda değerlendirmeyeceğim. Bu blogda genel olarak gezilip görülmesi gereken yerlere kısaca değineceğim.

Önce Bosna-Hersek’e nasıl ulaşılır ile başlayalım. Havayolu ile ulaşmak isterseniz Türkiye’den Türk Hava Yolları ve Pegasus sizleri bekliyor. Ancak bağlantılı uçuşlarla ile diğer havayolu şirketlerini de deneyebilirsiniz. Otobüs veya araba ile ulaşımı sağlamanız da mümkün.

TİKA Tarafından Gönderilmiş Bir Otobüs

Şehir içinde toplu taşıma aracı olarak kullanacağınız tramvay ya da otobüslerde bizden izler var. Konya’dan gönderilmiş tramvaylar, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve TİKA tarafından gönderilmiş otobüsler hala hizmet vermeye devam ediyor.

Bosna’ya gidenlerin bir kısmı Balkan turları adı altında, bir kısmı sadece Bosna turu ile bir kısmı da kongre veya benzeri bilimsel etkinlikler kapsamında ziyaretlerde bulunuyor. Kişisel olarak tercih edip gelenlerin yanında hatırı sayılır miktarda Türk öğrenci de bu topraklarda uzun süreli eğitim için kalıyorlar.

Bosna’nın ziyaretçileri sadece elbette Türkler değil. Malezya, Endonezya ve diğer Müslüman ülkelerdensen gelenlerin sayısı da her geçen gün artıyor. Ancak bu topraklara ilk ilgi duyup yalnız bırakmayanlar asıl sahipleri olan biz Türkler…

Peki, Bosna-Hersek’i tanımaya hangi şehirden başlayalım? Ben önce Saray Bosna’dan başladım. O zaman Saray Bosna’da gezilecek yerler nereler?

Öncelikle şehri genel anlamda tanımanızı ve Türkçe bilen bir rehber eşliğinde gezmenizi öneririm. Şehri önce tanımalısınız ki 1992 yılında başlayan Sırp ve daha sonra Hırvatların da katılımıyla meydana gelen soykırımı anlamalısınız…

Başçarşı

Saray Bosna’da nerelere mi gitmeliyiz?

1. İnat Evi

2. Latin Köprüsü

3. Başçarşı

4. Başçarşı Sebili

5. Saat Kulesi

6. Gazi Hüsrev Bey Cami

7. Başçarşı Camii

8. Gazi Hüsrev Bey Medresesi

9. Ferhadija Camii

10. Moriça Han

11. Bezistan

12. Ferhadiye Caddesi

13. Umut Tüneli

14. Hünkar Cami

15. Saraybosna Katedrali

16. Sonsuz Ateş

17. Svrzo Evi

18. Bosna Hersek Ulusal Kütüphanesi

19. Şehitlik

20. Vrelo Bosne

Saray Bosna’da gezip görüp notlar alacağınız, derin duygular içinde atılan mermilerin izlerini inceleyeceğiniz gezi de birçok yer yürüyüş mesafesinde bulunuyor. Acele etmeden, hakkını vererek keyif aldığınız bir gezi olmasını dilerim.

TLOS NEREDE?

Tlos Kenti

TLOS nedir? Yenilir mi, içilir mi, yer mi, gezilir mi sorusuna, blog yazıma fazla ilerlemeden cevap verelim, verelim ki okuyucular sıkılmasınlar.

TLOS bir antik kent ismidir. Muğla’nın yeni ilçesi Seydikemer sınırları içerisinde yer alır. Nerede olduğunu, gezilmesi gereken başka güzel bir mekan ismi daha vererek pekiştirebiliriz. Herkesin hayran olduğu ve eşsiz manzarası ile doğa tutkunlarını kendine çeken Saklıkent kanyonuna 3-5 km, yoluna 4 km uzaklıkta, Fethiye’ye ise 40 km uzaklıkta yer alıyor.

Tipik bir köy yolunda asfalt zeminden ilerleyip ulaştığımız Tlos, Saklıkent Kanyonu’nun aksine daha az ziyaretçiye sahiptir. Ancak tatil gezilerimde fırsat buldukça ziyaret etmeye çalıştığım arkeolojik kalıntılara merakım, yaklaşmışken burasını ziyaret etmeden bıraktırmadı.

Öncelikle bu kenti yakından tanımak için tarihi geçmişine dair bazı bilgileri aktarmak gerekiyor. Bu bilgiler, büyük gayret, emek, zaman harcayarak santimetre santimetre ilerleyen arkeologlardan derlenmiş bilgilerden oluşuyor.

Tlos Kaya Mezarı

Tlos özel bir kent, Likya Uygarlığı için önemli yerleşim merkezlerinden birisidir. Kentin tiyatrosu MÖ 3.yüzyılda yapılmış, MS 240 yılında yaşanan depremden sonra onarılarak günümüze kadar ulaştırılmıştır. Kentin önemini göstermeye yetecek bir de tapınak var. Anadolu’da başka bulunmayan Kronos Tapınağı tanrıların tanrısı gök tanrı Kronos’a adanmıştır. Tlos’un tarihte önemli bir yer olduğu UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi’ne alınmasından da bellidir.

Bir de bu isim nereden geliyor ona da değinmek gerekir. Tremilus ile Praksidike’nin oğullarından olan Tloos’un isminden geldiği kabul ediliyor.

Tlos’un yerini düşünürken şu kentleri de arkeolojik şehirler haritasından bakarak perçinleyebiliriz. Xanthos, Patara, Pinara, Olympos ve Myra. Bunlara Tlos’u da ekleyince, buluntulara göre bu şehirler bir “birlik” olmuşlar ve üç oy hakkına sahiplermiş. Bunların en büyüğü Tlos ve oy hakkı varmış.

Amfitiyatro

Anadolu toprakları Roma İmparatorluğu’na dönüşünce kent önemini korumaya,  Metropolis ünvanına devam etmiştir. Patara’daki Yol Kılavuz Anıtı’nda Likya yol ağının yedi farklı şekilde Tlos’a çıktığı belirtilmiştir.

Dini açıdan bakıldığında Hristiyanlık için de önemli yerlerden birisi olmuş bir antik kenttir Tlos. Yani Likya’nın önemli piskoposluk merkezlerindendir ve bu durum MS 12.yüzyıla kadar devam etmiştir.

Arkeolojik kalıntılardan elde edilen bazı bilgileri özetler aktarmaya çalıştım. Peki bizim tarihimiz açısından bu şehrin bir önemi var mı?

Kanlı Ali Ağa'nın Zirvedeki Şatosu

Bu sorunun cevabı elbetteki evet. Örneğin Osmanlılar bu kentin zirvesini ve bazı yerlerini kullanmışlardır. Bu bölgeye 19. Yüzyılda gelen “Kanlı Ali Ağa” bir Osmanlı Derebeyi’dir. Akropolün zirvesine Ali Ağa şatosunu yaptırmıştır. Bu kısım incelendiğinde sonradan ilave edildiği görülmektedir. Bu Beylik buraya yerleşmiş, kışlıklarını buralarda saklamışlar, savunmalarını burada yapmışlardır.

Hititler döneminde “ülke” olarak bahsedilen Tlos’u ziyaret etmenizi öneriyorum. Tarih ister yakın olsun isterse de uzak olsun, ders çıkarmak, zamanımızı anlamak, geleceğe yön vermek için çok önemlidir.

AFYON’DA GÖRÜLMESİ GEREKEN BİR YER: GEDİK AHMET PAŞA KÜLLİYESİ

Gedik Ahmet Paşa Camii

Türkiye sınırları içerisinde ve dışarısında ziyaret etmiş olduğum ve paylaşılması gerektiğini düşündüğüm yerleri bu blog aracılığıyla sizlerle buluşturmaya çalışıyorum. Anadolu’nun küçük ama tarihe şahitlikleri açısından büyük bir kenti olan Afyonkarahisar ziyaretimde, ziyaret emiş olduğum Gedik Ahmet Paşa Medresesi de bunlardan birisidir. Afyon ile ilgili paylaşmış olduğum notlarıma ilaveten inşallah beğenirsiniz.

 

Afyonkarahisar merkezinde birilerine yaklaşıp, nereleri gezebiliriz dediğiniz de Karahisar Kalesi, Ulu Cami, İmaret Cami, Hamam … diye fazla da olmayan yerleri sayalar. Merkezde hangi caddeye girseniz otopark sorunu ile karşılaşacağınızdan, yürüyerek dolaşıp, tarihe şahitlik etmek daha mantıklı bir yaklaşım olacaktır.

İşlek bir cadde üzerinde bulunan Gedik Ahmet Paşa Medresesi’ni bulmanız çok zor değil. Hemen yanı başında hala dumanı tütmekte olan bir hamam yer alıyor. Medreseye hamam yönünden yaklaştıkça bir düzensizliğin olduğuna tanıklık edebilirsiniz. Tarihe, hele hele Osmanlıdan kalan tarihe verilen değer ile bağdaştırsanız da bu özensizliği, mutlaka görülmesi gereken yerlerden birisi burası.

Gedik Ahmet Paşa Külliyesi Hamamı

Gedik Ahmet Paşa Külliyesi camii, hamam, sıbyan mektebi ve medreseden oluşan bir yapıdır. Anadolumuzun birçok yerinde gördüğümüz ve/fakat ayrı birer binadan ibaret olduğunuzu sandığımız bu yerler aslında hepimizden şikayetçi.

Nasıl olmasın ki? Bu külliyeye ait sıbyan mektebinin yerinde olmadığını, yıkıldığını göreceksiniz.

Gedik Ahmet Paşa Külliyesi ile ilgili araştırma yapanlardan öğrendiğimiz kadarıyla kısaca tarihi geçmişi şöyle:

Gedik Ahmet Paşa görevi sırasında, hem Fatih Sultan Mehmet hem de II.Beyazid devirlerinde ordusunu Afyon’da kışlatmıştır. Kendisinin bu şehre bir gönül borcu olduğunu düşündüğünden de vekil olarak Hacı Mehmet oğlunu, tanık olarak Mevlana Hayreddin oğlu Şemseddin ve Aliyüddin oğlu Osman Çelebi’yi bir külliye yaptırmak amacıyla Afyon’a göndermiştir.

Mimar Ayas Ağa tarafından 1472 yılında yapılmaya başlanıp 3 yıl sonra tamamlanmıştır. Vakfiye 1475 yılında Mayıs ayında Afyon Kadısı önünden düzenlenerek onaylanmıştır. Bu cümle günümüze önemli mesajlar vermiyor mu?

Aradan geçen yıllar külliyenin yapılarını yıpratmış, tarihin yükü ilgisizlikle birleşince yeniden onarma ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Tutulan kayıtlara göre külliye “celali” ve “sofa” ayaklanmalarında harap olmuş, ilk olarak 1670 yılında onarılmıştır. Daha sonraları ders okutulamaz hale gelmiş, Birinci Dünya Savaşı’nda esirlere karargah olmuştur.

Gedik Ahmet Paşa Camii

Süreç içerisinde kaderine terk edilen bu Medrese 1928 yılında müze olarak kullanılmaya başlanmış, 1931 yılında tamir görmüştür. Tarihin ve doğanın şartları ağır, elbette zaman zaman onarma ihtiyaçları ortaya çıkabiliyor.

Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1940 yılında cami yeniden yapılırcasına tamir ettirilmiştir. Bu bakım sırasında medrese ve hamam da elden geçirilmiştir. Tabi o dönemlerde külliyenin etrafında yapılaşma olduğundan bu binalardan bazılarının yıkılarak etrafın açılması istenmiştir. Ancak bu sırada sıbyan mektebi de yıkılmıştır. Keşke bu yapıda ayakta olsaydı!

Ancak o dönemde külliyenin etrafı açılmaya çalışılsa da günümüzde o bölgede gelişigüzel bir yerleşimin olduğu da aşikardır.

Hamam caminin kuzeydoğu tarafında yer alırken, dışarıdan bakımsız bir görüntüsü vardır. Yetkililer tarihimize sahip çıkarlarsa daha da güzelleşebilir. Medrese güneybatıda bulunuyor. Bu bina içerisinde günümüzde el sanatları konusunda uzman zanaatkarlar hünerlerini ortaya koyuyorlar. Ön kısımda bir de su kuyusu bulunuyor.

Gedik Ahmet Paşa Medresesi Girişi

Gedik Ahmet Paşa Külliyesi ile ilgili değişik makalelerde çok daha fazla detaylı bilgiler yer almaktadır. İsteyenler buralardan bilgi edinebilirler. Ancak Afyon’a yolunuz düşerse, mutlaka ziyaret etmenizi salık veririm. Çünkü özellikle caminin yapısı etkileyici.  

Kaynak: http://www.academia.edu/9738985/Afyon_Gedik_Ahmed_Pa%C5%9Fa_Camii

IŞIKLI GÖLÜ KEŞFEDİLMELİ

Gezdiğimiz gördüğümüz yerlerden bazı dikkat çeken yerleri, eserleri tanıtılması adına sizlere sunmaya devam ediyorum. Bu sefer olumuz Denizli’nin Çivril İlçesinde bulunan Işıklı Gölü’nden geçti.

Afyonkarahisar’dan çıktığımız dönüş yolunu Uşak ve Uşak’ın Sivaslı kazasına yönelttik. Enfes doğa görüntüsü ile zaman zaman köy yollarından geçerek Sivaslı’da soluklandıktan sonra, rotayı Çivril üzerinden Antalya’ya yönelttik.

Çivril Denizli’nin bir ilçesi. İlçe merkezini tanıtmak yerine onu daha değerli kılan doğal zenginliklerinden birisi olan Işıklı Gölü’nden bahsedelim.

Göl, Çivril Ovası üzerinde yer alan bir Tatlısu gölüdür. Gölün kıyısı boyunca yol alırken havalanan kuşları, göl içerisinde keşfe çıkan ve ayrıca balıkçı tekneleri göze çarpıyor.

Bölge ikliminin zenginleşmesini sağlayan değer olan bu gölden Büyük Menderes nehri doğmaktadır. Göl doğal su kaynaklarınca beslenmekte olup, kışın yağışlar nedeniyle su seviyesi yükselince DSİ tarafından önlem alındığını öğreniyoruz. Yaklaşık 800 metre rakımda ve 73 kilometre kare yüz ölçüme sahip Işıklıdan, yazın sulama suyu kaynağı olarak yararlanılıyormuş.

Nilüfer Tarlaları ve Balıkçı Teknesi

Gölün yakın çevresinde balıkçıları görmek mümkün. Çünkü gölde balıkçılıkta yapılıyor. Gölü ister kıyısından, isterse de tekne vasıtasıyla keşfedecek olursanız nilüfer tarlalarına şahit olacaksınız.

Ancak Işıklı ile ilgili şu notu da düşmek gerekir. Çevrede yerleşim olmamasından tanıtımının yetersiz olduğu ve turizm açısından yeterince değerlendirilemediği görülüyor. Ancak yapılaşma kirlenmeyi getirdiğine göre, tanıtımı yapılırken doğal yapının korunması da mutlaka düşünülmelidir.

Çivril Belediye Başkanı bir TV programı için verdiği röportajında gölün bölgedeki 10 fabrikanın değerine eşdeğer olabileceğini belirtiyor. Ancak şu haliyle bu elbette çok zor bir durum.

Bu göl belli periyotlarla su sporlarına açılabilir. Nilüfer tarlalarına yapılacak tekne turları, kuş yuvalarının ve göçmen kuşlarının görülmesi için çalışmalar yapılabilir.

Kısaca Işıklı iyi tanıtılmalıdır. Açıkçası yolumuzu buraya çevirmesek bizim de haberimiz yoktu…

Doğal değerlerimizi koruyarak turizme kazandırmalıyız.

BOZCAADA’DA BİR YAZ GÜNÜ

Bozcaada

    Bozcaada denilince Ege Denizi’ndeki adalardan birisi akla gelir, fakat genelde hakkında fazla da bir bilgi yoktur. Kimi zaman fayton resimlerinin veya videolarının ekrana düştüğü haller göz önüne geldiğinde, Gökçeada ile karıştırılır. İkisi de Türkiye’ye bağlı, güzeller güzeli sakinliğin, dinginliğin zirve yaptığı yerlerdir.

    Bir yaz mevsiminde, Ağustos’un sıcak bir gününde kendimizi feribota binmek üzere Geyikli’de bulduk. Balıkesir-Çanakkale istikametine giderken haydi Bozcaada’yı görelim derseniz pişman olmazsınız. Her 15 dakikada bir kalkan feribotlarla rahat bir boğaz yolculuğuyla kendinizi Bozcada Kalesi’nin yanı başında buluyorsunuz.

    Temiz ve dokunulmamış doğasıyla yaşama enerjisi veren Geyikli’de yapılan yazlık villalar dikkat çekmiyor da değil. Kimisi için keşke biz de sahip olsak denilen bu yapılar kimisi için de doğaya fazla dokunmasalar diye temenniye denk gelir. Unutmadan belirtmekte fayda var. Dönüşünüzde köy yollarından ana yola çıkınız. Değmez mi sizce?

    Arabasıyla gitmek ve adaya geçmek isteyenler internetten önceden feribot randevusu alabilirler. Arabasını bırakmak isteyenler ise otoparklara bırakarak beklemeden karşıya gelen ilk feribotla geçebilirler. Denizde yüzmek isteyenler hazırlıklı olsunlar. Öğrendiğimizi kadarıyla ve Ayvalık tecrübesinden sonra Ege’nin sularının serin olduğunu not düşmek gerekiyor.

    Bozcaada Türkiye’nin üçüncü büyük adası iken Ege Denizi’nde Gökçeada’dan sonra ikinci büyük olanıdır. Burası Çanakkale’ye bağlı bir ilçedir. 40 km² yüzölçümü sahip bu adanın karadan uzaklığı yaklaşık 6 km kadardır. Nüfus yazın 5 binlere çıkarken kışın 1500’lere kadar düşmektedir.

    Her zaman olduğu gibi bu tür yerlere giderken önceden kısa bir tarihine bakmakta fayda var. Bozcaada stratejik bir konuma sahiptir. Çünkü Çanakkale Boğazı’nın girişinde yer almaktadır. Bunu tarihi kayıtlarla ortaya koymak gerekir.

    Troya savaşlarında Yunanlılar adadaki Aulis Limanı’nı kullanmışlardır. Bu şirin ada İyonya ayaklanmasından sonra Perslerin, sonra Romalıların egemenliğine dahil olmuştur. Tarih Roma İmparatorluğunun sonunu getirdiğinde, bu kez de Bizans İmparatorluğu sahip olmuştur.

    Anadolu’nun burnunun dibinde bulunan bu adaya Türkler ne zaman mı ilk defa sahip oldular? İzmir’i fetheden Aydınoğlu Umur Bey 1328’de 8 gemiden oluşan bir filo ile adaya çıkıyor. O dönemin gerekliliği için olsa gerek yağmalıyorlar. Adanın tarihe şahitliği Venedik ve Ceneviz rekabetinde de ortaya çıkıyor. Bizanslılar 1377 yılında adayı Cenevizlilere vermiş. Daha sonra adanın boşaltılmasına karar veriliyor ve yaşayanlar başka yerlere taşınıyorlar.

    Daha sonra tarihimizin eşsiz kahramanlarından Fatih Sultan Mehmet Gökçeada ile birlikte Bozcaada’yı de fethediyor. Osmanlı donanmasının ikmal yerlerinden biri haline geliyor. Daha sonra bunu hazmedemeyen Venedikliler tekrar adaya çıkıyor ama olmuyor. Mahmut Paşa 1464 yılında adayı tekrar Osmanlı toprağı haline getiriyor. Ada şimdiki ismiyle ilk defa Piri Reis’in haritalarında kendini gösteriyor.

Bozcaada Kalesi

Sonraki süreçte 1645-1669 arasında Osmanlılar Venediklilerle savaşıyor ve adayı kaybediyor, ama bir yıl sonra donanmamız tekrar fethediyor. Ada şimdilerde olduğu gibi uslu durmayan Ruslar tarafından da ele geçiriliyor (1806-1812). Kale Ruslar tarafından yıkılırken, ada da yakılmıştır. 1842 yılına gelindiğinde ise II.Mahmut adayı tekrar almıştır.

Çanakkale savaşları sırasında ada İngilizlerin ve Fransızların kontrolüne geçmiştir. Buraya uçak pisti yapmışlar, ikmal merkezi olarak kullanmışlardır. Askerlerini buradan dinlendiren ve tedavi edilmesini sağlayan Çanakkale’nin yenilenleri 24 Temmuz 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması ile adayı bize bırakmak zorunda kaldılar.

Bozcaada Kalesi Girişi

Bozcaada’da belediye bulunur ve 1923 yılında kurulmuştur. Kuruluşu oldukça eski bir belediyeye sahip olmasına rağmen adada köy yoktur.
Bozcaada tarihine kısa bir göz attıktan sonra doğal güzelliklere ve adada edindiğimiz notlarımıza geri dönelim. Daha feribot üzerindeyken fotoğraf makineleri takip eden martılardan adaya yöneliyor. Bir kale ve üzerinde dalgalanan bayrağımız dikkat çekiyor. Feribottan iner inmez Ağustos’un sonlarına doğru manav reyonlarını süsleyen doğal meyve-sebzeler dikkat çekiyor.

Ada sokaklarına girildiğinde kendine özgü mimari, döşeme taşlar ve insanlarının güler yüzlülüğü dikkat çekiyor. Bu güzelliklere maruz kalan misafirlerin memnuniyeti ise yüzlerinden okunuyor. Öğle vaktinde adaya çıkarsanız mis gibi ev yemekleri yapan yerlere mutlaka uğrayınız. Dar sokak aralarının tarihe şahitlikleri görülmeye değer. Gündüz saatlerinde akşam eğlencelerine hazırlanan küçük eğlence yerleri tatilcileri bekliyor. Ahşap masa ve sandalyeler size bir özlemi hatırlatmıyor mu?

İskelenin hemen yanındaki küçük semt pazarı, hediyelik eşya satıcılarına uğramayı unutmayınız. Adaya özgü hatıraları bulabilirsiniz. Adayı gezmek isterseniz bisiklet ve araba kiralayabilirsiniz. Ada içerisinde yürüyerek dolaşmak kısa mesafeler için kolay ve mutlaka deneyiniz. Bu arada bol bol fotoğraf çekmeyi de unutmayınız.

Hediyelik eşya pazarı

    Bozcaada’ya bizim gibi Ağustos ayında veya Eylül ayında giderseniz nefis görsellikteki ve enfes tattaki üzümleri yemeyi unutmayınız. Çok şey kaybedeceğinizi söyleyebilirim.
    Bu arada Bozcaada Kalesi’ni ziyaret etmediğimi sanmayın. Kalenin girişi ücretli ancak düşük bir ücrete mukabil gezebiliyorsunuz. Adanın surlarına çıktığınız zaman neden stratejik bir yer olduğu hemen anlaşılabiliyor.

Kaleden boğazın görünüşü

Ancak gördüğüm bazı manzaralar bizi üzmedi de değil. Kale içerisinde dolaşırken bir bakımsızlık hakimdi. Osmanlı tuğrasının bulunduğu taş yerde duruyordu ki alınıp götürülmesi gayet kolay. Çünkü girişte sadece cüzi ücreti alan bir görevli var. İçeride hiç kimse yoktu.

Kalede bulunan eserlerin altlarına isimler yazılan yerler var ama bu isimler kaybolmak üzereydi. Kale girişinde tanıtıcı bir tane levha var ancak içeride bölge bölge tanıtım kartları yoktu. Örneğin kale içerisindeki mescid nerede belli değil.
Bozcaada Belediyesi mutlaka kale hakkında daha detaylı bilgilerin ziyaretçilere sunulmasını sağlamalıdır. Eğer belediye altından kalkamazsa bu Kültür ve Turizm Bakanlığımız sağlamalıdır. Değerini öğrenmek belki de sahip çıkma değerini daha önemli hale getirebilir.
Son not olarak Bozcaadaın’ gezilip görülmesi gereken bir yer olduğudur. Özellikle kalenin konumu boğaz için ne anlama geliyor orada apaçık duruyor. Biz bir yaz günü Bozcaada gezimizi çok sevdik, planlarınız arasına almanız için sizlere de öneriyoruz.